Ελληνική ποδοσφαιρική διάλεκτος

Μια και ζούμε ημέρες «τιμημένες»… με την εθνική μας ομάδα ποδοσφαίρου να αγωνίζεται στα τελικά το Euro για δεύτερη συνεχόμενη φορά, δεν θα μπορούσα παρά να ασχοληθώ με το ποδόσφαιρο. Λοιπόν, σαν γνήσιος κολλημένος με την μπάλα Έλληνας, όποτε γνώριζα κόσμο από άλλες ευρωπαϊκές κυρίως χώρες, οι συζητήσεις μου δεν μπορούσαν να μην περιέχουν το κεφάλαιο «μπάλα»!


Έχω προσπαθήσει πάμπολλες φορές, να εξηγήσω στους αλλοδαπούς συνομιλητές μου κάποιες φράσεις που χρησιμοποιούμε εδώ στην Ελλάδα, στα πλαίσια της «άγραφης» ποδοσφαιρικής διαλέκτου. Κάποιες φορές επιδίωξα και να μεταφράσω μερικές εκφράσεις στα αγγλικά, μήπως και καταλάβουν αυτό το ιδιότυπο μεγαλείο του Έλληνα(ρα) και τον αμύθητο «γραφικό» πλούτο της γλώσσας του… Μπορείτε να φανταστείτε το πρόσωπο ενός Άγγλου όταν προσπαθείς να του μεταφράσεις τη φράση «κεφαλιά ψαράκι»!

1. Κεφαλιά ψαράκι
Αν μεταφράσουμε αυτολεξεί την παραπάνω έκφραση, η οποία περιγράφει τον ποδοσφαιριστή να οριζοντιώνεται παράλληλα με το έδαφος (και όντας σε χαμηλό ύψος… πτήσης) να βρίσκει την μπάλα με το κεφάλι. Fish-header; Header-fish; Πώς να το πεις στα αγγλικά; Σε ολοκληρωμένη πρόταση:
Λέει ο Έλληνας παρουσιαστής:
«Ο Καραγκούνης έκανε κεφαλιά ψαράκι…»
Λέει ο Άγγλος παρουσιαστής:
«Karagounis made a fish header…»
Ούτε αστείο δεν μπορεί να ακουστεί στον Άγγλο. Μένει και σε κοιτάει απορρημένος…

2. Κρεμαστό σουτ ή ψηλοκρεμαστό ή «τον κρέμασε»
Τι να πεις; The player hung the goalkeeper (σ.σ. ο παίκτης κρέμασε τον τερματοφύλακα)… Σίγουρα ο νους του Ευρωπαίου πάει σε εν ψυχρώ δολοφονία…

3. Άγαλμα ή ο τερματοφύλακας έμεινε άγαλμα.
Πολλές φορές ακούγεται αυτή η φράση όταν μετά από σουτ το παίκτη ο τερματοφύλακας αδυνατεί να αντιληφθεί την πορεία της μπάλας μένει ακίνητος. Κοινώς… άγαλμα! Στα αγγλικά:
«The goalkeeper remained a statue…»
Κανένα απολύτως νόημα…

4. Κλάδεμα ή ο αμυντικός τον κλάδεψε
Παρά τα χρόνια που πέρασα στην Αγγλία, τη λέξη «κλάδεμα» δεν την έμαθα ποτέ…

5. Φάουλ... φωτογραφία
Είναι το απευθείας χτύπημα φάουλ κατά το οποίο ο τερματοφύλακας μένει άγαλμα, αλλά παράλληλα κουνάει το κεφάλι του κοιτώντας  την πορεία της μπάλας μέχρι που αυτή καταλήγει στην άλλη γωνία της εστίας του. Και  μένει πάλι άγαλμα! Τότε λέμε ότι το φάουλ ήταν «φωτογραφία». Στα αγγλικά τι να πεις; Παραπλήσια έννοια είναι και το φάουλ «ζωγραφιά»…

Απλά το καλύτερο…

Υπάρχουν και μερικά άλλα, αμίμητα περιστατικά, που δείχνουν το μεγαλείο του ελληνικού μυαλού. Ο μεγάλος Μαραντόνα σκοράρει με το χέρι στο Μουντιάλ του ’86 απέναντι στην Αγγλία. Χρειάστηκαν 16 replay και καμιά εικοσαριά φωτογραφίες για να φανερωθεί «το χέρι του Θεού»… Όμως, ο Έλληνας αθίγγανος είπε το σπουδαιότερο, αλλά και πιο χρήσιμο μια και έτσι πούλησε περισσότερα καρπούζια. Ποιος να ξεχάσει την φράση από το μεγάφωνο: O ΜΑΡΑΝΤΟΝΑ ΜΕ ΤΟ ΧΕΡΙ… ΚΙ ΕΓΩ ΜΕ ΤΟ ΜΑΧΑΙΡΙ…

Και μια και ο λόγος για τον Ντιέγκο, η παρακάτω φωτογραφία έχει βραβευτεί ως η καλύτερη «αθλητική φωτογραφία» όλων των εποχών. Όχι άδικα.